Potrzeby i oczekiwania nauczycieli plastyki w zakresie wspierania ich rozwoju zawodowego – komunikat z badań

Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00

The lifelong learning of educators-artists on background their professional autobiographies

Artykuł nawiązuje do fragmentu badań autobiograficznych dotyczących specyfiki rozwoju zawodowego pedagogów–nauczycieli plastyki, którzy łączą pracę pedagogiczną z własną twórczością artystyczną. W pierwszej części zaprezentowane są niektóre elementy procedury badawczej: przedmiot badań, charakterystyka terenu badań i próby badawczej, a także analiza zastosowanej metody autobiograficznej oraz techniki wywiadu narracyjnego. Znaczna część wystąpienia poświęcona jest prezentacji wyników badań dotyczących całożyciowego uczenia się pedagogów-artystów. Na zakończenie przedstawione są konkluzje wynikające z badań.The article refers to aspects of autobiographical research relating to the specific of the professional development of educators – fine art teachersʼ who combine their own artistic work with their pedagogical work. In the first part of article various elements of the research are presented including the object of analysis, characterisation of the environment of investigations and an investigative test. A characteristic analysis, as applied in the autobiographical method, was carried out as well as the technique of a narrative interview. Furthermore, an evaluation of the autobiographical material is also presented. A large part of the article is devoted to the presentation of the research results relating to the specific of the teacherʼs professional development. The last part of the article includes the research conclusions.Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00

Sukcesy uczniów zdolnych. Fakty - narracje - interpretacje

Celem książki jest ukazanie kontekstów społecznych rozwoju zdolności, wybitnych uzdolnień, talentu kilkunastu uczniów białostockich szkół oraz przedstawienie historii ich sukcesów edukacyjnych i życiowych z perspektywy jakościowej orientacji badawczej. Książka składa się z pięciu rozdziałów oraz zakończenia. Dwie pierwsze części zatytułowane: Koncepcje zdolności, uwarunkowań i talentu oraz Sukces edukacyjny i życiowy w literaturze naukowej stanowią teoretyczne podstawy badań własnych nad sukcesami edukacyjnymi i życiowymi uczniów zdolnych. Ukazano w nich istotę podstawowych kategorii pojęciowych takich jak: zdolności, uzdolnienia, talent oraz sukces. Kolejno dokonano analizy ważnych z perspektywy podjętej problematyki badawczej koncepcji teoretycznych. W rozdziale trzecim pt. Narracja jako źródło wiedzy o historii sukcesu rozpatrzono kwestię znaczenia narracji w kontekście konstruowania wiedzy ucznia o sobie i o świecie, przedstawiono możliwości i szanse jakościowego podejścia biograficznego w badaniu historii sukcesu ucznia. Czytelnik może zapoznać się także z metodologiczną koncepcją badań nad sukcesami uczniów zdolnych. Rozdział czwarty Fakty. Historie sukcesu Białostockich Talentów poświęcony jest prezentacji portretów uczniów zdolnych - bohaterów książki, którzy dokonali autocharakterystyk skoncentrowanych na ich dotychczasowych sukcesach (osiągnięciach, nagrodach, konkursach, wynalazkach, odkryciach), indywidualnej drodze do sukcesu oraz swoich planach edukacyjnych i życiowych. W rozdziale piątym Narracje i interpretacje – Zdolności, uzdolnienia, talent, sukces. Perspektywa ucznia, rodzica i nauczyciela Czytelnik może zapoznać się z efektem analizy materiału empirycznego. Zaprezentowano w nim okoliczności odkrywania zdolności, uzdolnień i talentu ucznia. Ukazano obraz sukcesu ucznia zdolnego w kontekście podmiotowym i przedmiotowym, obraz człowieka sukcesu oraz indywidualną drogę ucznia do sukcesu. W tej części książki zwrócono także uwagę na uwarunkowania rozwijania zdolności i uzdolnień oraz sukcesów uczniów. Rozpatrzono rolę rodziny i szkoły w tym procesie. Na zakończenie przedstawiono rady i zalecenia badanych uczniów zdolnych, ich rodziców i nauczycieli dotyczące stwarzania optymalnych warunków wspierania ucznia w drodze do sukcesu edukacyjnego i życiowego. Zakończenie książki jest swoistym zaproszeniem Czytelnika do refleksji.Urząd Miejski w Białymstok

„Uzdolniony, a co dalej?” Autorski program rozpoznawania zasobów osobistych ucznia oraz korzystania z nich w wyborze dalszej drogi edukacyjnej i życiowej

The paper presents a proprietary program of recognizing students’ personal resources and ways of using them at the end of their elementary education and during further secondary school education. It refers to the researcher’s own theoretical and scholarly experiences associated with the construction of tools that assist in recognizing students’ abilities and giftedness, as well as possible external and intrinsic factors determining their development (Uszyńska-Jarmoc, Kunat, Tarasiuk 2014; Uszyńska-Jarmoc, Kunat, Mantur 2015; Uszyńska-Jarmoc, Kunat 2018). The paper also emphasizes that during the process of diagnosing, the relation between assumed theories and pedagogical practice is respected. Based on applied theoretical assumptions that stem from positive psychology, the author draws on practical experience gained during the course of a four year-long project titled “Akademia Talentów Białostockiej Szkoły Realnej” [Talent Academy of the Real School in Bialystok]. The proprietary program of recognizing students’ personal resources, elaborated during this project, has been verified based on cooperation with a group of over 200 students, aged 13–16, as well as their parents. The program was implemented by the author of this paper together with the students and their parents, however, it can also be used in educational practice by other educators, school psychologists, or career advisors.W tekście przedstawiono zarys autorskiego programu rozpoznawania zasobów osobistych ucznia kończącego edukację w szkole podstawowej oraz możliwości ich wykorzystania w dalszej edukacji i w wyborze zawodu. Odwołano się w nim do własnych doświadczeń teoretyczno-badawczych związanych z procedurą konstruowania narzędzi do rozpoznawania zdolności i uzdolnień uczniów oraz możliwych zewnętrznych i wewnętrznych czynników warunkujących ich rozwój (Uszyńska-Jarmoc, Kunat, Tarasiuk 2014; Uszyńska-Jarmoc, Kunat, Mantur 2015; Uszyńska-Jarmoc, Kunat 2018). W artykule zaakcentowano także konieczność respektowania w procesie diagnozowania związku pomiędzy przyjętą teorią a praktyką pedagogiczną. Na podstawie założeń teoretycznych, wywodzących się z psychologii pozytywnej, odwołano się do doświadczeń praktycznych, zdobytych w ramach realizowanego od czterech lat projektu „Akademia Talentów Białostockiej Szkoły Realnej”. Wypracowany w ramach tego projektu autorski program rozpoznawania zasobów osobistych uczniów został zweryfikowany na podstawie kilkuletniej współpracy z grupą ponad 200 uczniów od 13. do 16. roku życia oraz ich rodzicami. Opisywany tu program realizowany był przez autorki niniejszego tekstu z uczniami i dla uczniów oraz ich rodziców, ale może być także wykorzystywany w praktyce edukacyjnej przez pedagogów, psychologów szkolnych lub doradców zawodowych

Zdolny, ale jak? (Auto) diagnoza zdolności i uzdolnień uczniów

W książce przedstawiono opracowane narzędzie do diagnozy zdolności i uzdolnień uczniów, składające się z trzech podskal: identyfikowania poziomu zdolności i uzdolnień ucznia; badania kontekstu (uwarunkowań) rozwoju tych zdolności oraz uczniowskiej samooceny poziomu posiadanych zdolności i uzdolnień. Ponadto udokumentowano „krok po kroku” proces standaryzacji (walidacji i normalizacji) tych skal. W ten sposób książka ta zyskała charakter podręcznika, w którym Czytelnik pozna charakterystykę opracowanego narzędzia badań, szczegółowo opisywanego zarówno pod kątem teoretycznym, jak i psychometrycznym. Książka może pełnić funkcję przewodnika do wystandaryzowanych skal. Dodatkowo w publikacji zaprezentowano raport z badań diagnostycznych obejmujących niemal wszystkich uczniów klas pierwszych białostockich szkół: gimnazjów, liceów ogólnokształcących i techników. Tak więc, dla nauczycieli, dyrektorów, władz oświatowych Białegostoku, ale także, a może przede wszystkim dla uczniów objętych badaniami i ich rodziców, raport ten może stanowić rzetelną informację, nie tylko na temat aktualnego poziomu i profilu uzdolnień, ale także ich możliwych uwarunkowań. Książka składa się z siedmiu rozdziałów, zakończenia, bibliografii oraz aneksu. W rozdziale pierwszym Czytelnik pozna teoretyczne podstawy badań własnych prowadzonych nad zdolnościami i uzdolnieniami uczniów. Przedstawiono w nim rozumienie pojęć kluczowych przyjętych w tej książce. Następnie dokonano analizy literatury dotyczącej wybranych modeli zdolności i uzdolnień oraz ich klasyfikacji. W konsekwencji scharakteryzowano tylko te ich rodzaje, które stanowiły podstawę konstruowania skali do autodiagnozy (zdolności i uzdolnień) oraz skali samooceny zdolności i uzdolnień. W rozdziale drugim rozpatrzono różnorodne koncepcje uwarunkowań rozwoju zdolności i uzdolnień opisane w literaturze naukowej. Trzeci rozdział zawiera metodologiczną koncepcję badań własnych. Opisano w nim przedmiot i cele oraz zastosowaną procedurę badań: dobór próby badanych osób, etapy, organizację i przebieg badań. W rozdziale czwartym przedstawiono efekty badania właściwości psychometrycznych autorskiego narzędzia do diagnozy zdolności i uzdolnień uczniów. Zaprezentowano proces jego standaryzacji w ramach trzyetapowych badań (etap pierwszy – testowanie rzetelności skal; etap drugi – testowanie trafności wewnętrznej i zewnętrznej skal; etap trzeci – testowanie stabilności czasowej wyników). W rozdziale piątym opisano normy opracowane w wyniku analiz statystycznych. Natomiast w rozdziale szóstym podano efekty sprawdzenia, czy hipotetycznie wyróżnione czynniki można uznać za rzeczywiście współwarunkujące poziom zdolności i uzdolnień ucznia. W rozdziale siódmym dokonano podsumowania i interpretacji wyników badań. Przedstawiono w nim instrukcję, a także klucz do opracowanego i wystandaryzowanego narzędzia do diagnozy zdolności i uzdolnień. W efekcie syntezy wyników badań zaprezentowano także obraz zdolności i uzdolnień uczniów białostockich szkół. Całość książki zamyka bibliografia oraz aneks, w którym zamieszczono ostatecznie opracowaną, pełną i spójną wewnętrznie, trzyczęściową skalę do diagnozy zdolności i uzdolnień oraz klucz do oceny jej wyników.sfinansowano z budżetu Miasta Białegostok

creative artistic activity of visual education teachers as a field of their professional development

The article refers to the aspects of the diagnostic research related to the professional development of art teachers of public schools in Białystok and Białostockie District and autobiographical research of the educators who combine their own artistic work with their pedagogical work. The subject of the analysis was the creative artistic activity of visual education teachers as an important area of their professional development. The first part of the article provides the theoretical basis for the research. The concepts of the professional competence of visual arts teachers adopted by the author were indicated. Next part of the article presents the methodological basis based on own research. An analysis of the essential elements, such as the objectives of research, applied research method and research tools, was of test procedure was carried out. A description of the sample research, time and area of research was provided. A large part of the article is devoted to the presentation of the research results on the creative artistic activity of visual education teachers as a field of professional development. The fields and conditions of creative artistic activity of visual education teachers were presented. In conclusion, the results of the research were presented and were confronted with other researches on the profession of art teacher and arts educatio

Between art and scientific research. Visual ethnography as a source of knowledge about the educational reality

The starting point of this article is the relationship of art and science from the perspective of epistemological and ontological insights of philosophers of science and researchers of contemporary art. Further on, the author presents the specificity of the interaction of art and pedagogy, in which the complex subject of the latter opens the field to various sources, styles and languages of knowing and understanding of the world and the human being (including the language of the arts). Seeing art as an important exploration tool for the analysis of education in qualitative pedagogical research, the author summarizes the assumptions of visual ethnography – a research method that, as she explains, oscillates between art and science (with its methodological appeal to the image as the primary medium of the art). In the conclusion, she indicates cognitive and practical benefits which may result from using the concepts that derive from the arts as a source of knowledge about the educational [email protected]ł Pedagogiki i Psychologii. Uniwersytet w BiałymstokuAnker S., Nelkin D. (2003), The molecular gaze. Art in the genetic age, Cold Spring HarborBanks M. (2009), Materiały wizualne w badaniach jakościowych, Niezbędnik Badacza, WarszawaBanks M., Ruby J. (2011), Made to be seen: Perspectives on the history of visual anthropology, ChicagoBarone T. (2001), Science, art, and predispositions of educational researchers, „Educational Researcher”, Oct.Becker H.S. (1995), Visual sociology, documentary photography, and photojournalism: It’s (almost) all a matter of context, „Visual Sociology”, nr 10Belting H. (2007), Antropologia obrazu. Szkice do nauki o obrazie, KrakówBroeckmann A. (2015), Trudny dialog między „sztuką” a „nauką”, (w:) Materiały z konferencji Co sztuka może dać nauce?, Wrocław, 14.05.2015, http://wro2015.wrocenter.pl/site/pl/conferences/conference-what-can-art-do-for-science/ [24.08.2015]Cole A.L., Knowles J.G. (2007), Arts-informed research, (w:) J.G. Knowles, A.L. Cole (red.), Handbook of the arts in qualitative research, Thousand Oaks – London –New DelhiBylica U., Dąbrowski B. (2009), Rola kabaretów młodzieżowych w rozwijaniu kompetencji uczniów w zakresie krytycznego myślenia, „Pedagogika Kultury”, t. 5Collier J. Jr., Collier M. (1999), Visual anthropology: Photography as a research method, AlbuquerqueDikovitskaya M. (2005), Visual culture. The study of the visual after the cultural turn, CambridgeDrozdowski R., Krajewski M. (2010), Za fotografię! W stronę radykalnego programu socjologii wizualnej, WarszawaFerenc T. (2001), Socjologia obrazu, socjologia fotografii – praktyki badawcze, „Przegląd Socjologiczny”, nr 2Ferenc T. (2005), Sztuka fotografowania biedy – komu służą zdjęcia nędzy?, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4Finley S. (2005), Arts-based inquiry. Performing revolutionary pedagogy, (w:) N.K. Denzin, Y.S. Lincoln (red.), The Sage handbook of qualitative research, Thousand Oaks– London – New DelhiFrąckowiak M., Rogowski Ł. (2009), W poszukiwaniu polskiej socjologii wizualnej, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1Hejnicka-Bezwińska T. (2008), Pedagogika ogólna, WarszawaHuss E., Cwikel J. (2005), Reserching creations. Applying arts-based research to Bedouin women’s drawings, „International Journal of Qualitative Methods”, t. 4, nr 4Kamiński S. (1992), Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk, LublinKawecki I. (2009), Dane wizualne w badaniach pedagogicznych, „Pedagogika Kultury” 2009, t. 5Kisseleva O. (2015), Artysta jako badacz: nowe procesy i materiały w sztuce współczesnej (w:) Materiały z konferencji Co sztuka może dać nauce?, Wrocław, 14.05.2015, http://wro2015.wrocenter.pl/site/pl/conferences/conference-what-can-art-do-for-science/[24.08.2015]Kluszczyński R.W. (2011), Art@science. O związkach między sztuką i nauką, (w:) R.W. Kluszczyński (red.), W stronę trzeciej kultury. Koegzystencja sztuki, nauki i technologii, Gdańsk, CSW, http://www.academia.edu/4485206/art_at_science._O_zwiazkach_miedzy_sztuka_i_nauka [02.09.2014]Konecki K.T. (2005a), Ludzie i ich zwierzęta. Interakcjonistyczno-symboliczna analiza świata społecznego zwierząt domowych, WarszawaKonecki K.T. (2005b), Wizualne wyobrażenia. Główne strategie badawcze w socjologii wizualnej a metodologia teorii ugruntowanej, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 2005, t. 1, nr 1, http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/Volume1/PSJ_1_1_Konecki.pdf [17.02.2014]Konecki K.T. (2008), Wizualna teoria ugruntowana. Rodziny kodowania wykorzystywane w analizie wizualnej, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 4, nr 3 http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/Volume8/PSJ_4_3_Konecki.pdf [01.05.2014]Konecki K.T. (2010), Wizualna Teoria Ugruntowana. Nauczanie teorii ugruntowanej przy pomocy obrazów i analizy wizualnej, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 6, nr 2, http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/Volume13/PSJ_6_2_Konecki.pdf [17.02.2014]Konecki K.T. (2012), Wizualna teoria ugruntowana. Podstawowe zasady i procedury, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 8, nr 1, http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/Volume18/PSJ_8_1_Konecki.pdf [21.05.2014]Koseła K. (1990), Interpretacja fotografii. Krok ku socjologii wizualnej, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1Krzychała S., Zamorska B. (2008), Dokumentarna ewaluacja szkolnej codzienności, WrocławKubinowski D. (2011), Jakościowe badania pedagogiczne. Filozofia, metodyka, ewaluacja, LublinKubinowski D. (2013), Rozwój badań jakościowych w pedagogice polskiej na przełomie XX i XXI wieku. Idiomatyczność. Synergia. Emergencja, LublinLevin D. M. (red.) (1993), Modernity and the hegemony of vision, BerkeleyMagala S. (1978), Fotografia jako element teatralizacji życia społecznego, „Fotografia”, nr 4Magala S. (2012), Antropologia wizualna, (w:) D. Jemielniak (red.), Badania jakościowe. Podejścia i teorie, t. 1, WarszawaMendel M. (red.) (2006), Pedagogika miejsca, WrocławMendel M., Ejsmont M., Kosmalska B. (red.) (2009), Obraz. Przestrzeń, popkultura. Inspiracje badawcze w polu pedagogiki społecznej, ToruńMitchell W.J.T. (1994), Picture theory. Essays on verbal and visual representation, ChicagoMitchell W.J.T. (2009), Zwrot piktorialny, „Kultura Popularna”, nr 1Nalaskowski A. (2002), Przestrzenie i miejsca szkoły, KrakówNiziołek K. (2010), Między amatorstwem a etnografią. Fotografia jako narzędzie edukacji (w:) A. Młynarczuk, M. Sokołowski (red.), Uwiecznić Atlantydę. Wielokulturowość Podlasia w edukacji nieformalnej, Białystok, http://fundacja.uwb.edu.pl/images/a_galeria_fundacja/publikacje/ [05.10.2014]Niziołek K. (2011), Fotografia uczestnicząca. Od jakościowych badań światów społecznych do interwencji socjologicznej, „Qualitative Sociology Review”, t. 7, nr 1, http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/Volume15/PSJ_7_1_Niziolek.pdf [11.09.2014]Niziołek K. (2012), Miejskie „laboratorium” wielokulturowości. Socjologiczno-fotograficzna próba obserwacji relacji międzykulturowych w przestrzeni publicznej Białegostoku, „Pogranicze. Studia Społeczne”, t. 20Nowotniak J. (2001a), Szkoła czyli świat w obrazku, „Nowa Szkoła”, nr 8Nowotniak J. (2001b), Szkoła w obiektywie uczniów. Fotografia jako narzędzie opisu, (w:) B. Niemierko, M.K. Szmigiel (red.), Teoria i praktyka oceniania zewnętrznego, KrakówNowotniak J. (2012), Etnografia wizualna w badaniach i praktyce pedagogicznej, KrakówNowotniak J. (2013), Badania etnograficzne z elementami wizualnymi w kształceniu akademickim – możliwości i ograniczenia, „Opuscula Sociologica”, nr 4Olechnicki K. (2003a), Antropologia obrazu. Fotografia jako metoda, przedmiot i medium nauk społecznych, WarszawaOlechnicki K. (red.) (2003b), Obrazy w działaniu. Studia z socjologii i antropologii obrazu, ToruńPink S. (2008), Etnografia wizualna. Obrazy, media i przedstawienie w badaniach, KrakówPiejko M. (2008), Skarby pamięci. Socjologiczna analiza fotografii rodzinnej, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 2008, t. 4, nr 3, http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/Volume8/PSJ_4_3_Piejko.pdf [10.09.2014]Popper K.R. (2002), Wiedza obiektywna. Ewolucyjna teoria epistemologiczna, WarszawaPryszmont-Ciesielska M. (2011), Starość w obiektywie, (w:) M. Malec (red.), Edukacyjne, kulturowe i społeczne konteksty starości, WrocławReichle I. [2015] Sztuka, nauka i społeczeństwo: kiedy sztuka staje się zinstytucjonalizowaną praktyką społeczną (w:) Materiały z konferencji Co sztuka może dać nauce?, Wrocław, 14.05.2015, http://wro2015.wrocenter.pl/site/pl/conferences/conference-what-can-art-do-for-science/ [24.08.2015]Ripa (2010), Ikonologia, KrakówRose G. (2010), Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad wizualnością, WarszawaRubacha K. (2004), Edukacja jako przedmiot pedagogiki i jej subdyscyplin, (w:) Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika, t.1, WarszawaRutkowiak J. (1994), Wielość języków pedagogiki a problem jej tożsamości, (w:) H. Kwiatkowska (red.), Ewolucja tożsamości pedagogiki, WarszawaSchnettler B. (2008), W stronę socjologii wiedzy wizualnej, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 4, nr 3, http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/Volume8/PSJ_4_3_Schnettler.pdf [10.09.2014]Siarkiewicz E. (2007), W poszukiwaniu skuteczności poradnictwa. Analiza dwóch narracji utrwalonych w fotografii, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 2Sikora S. (2003), Antropologia wizualna i film etnograficzny, WarszawaSikora S. (2004), Fotografia między dokumentem a symbolem, IzabelinSławecki B. (2012), Znaczenie paradygmatów w badaniach jakościowych, (w:) D. Jemielniak (red.), Badania jakościowe. Podejścia i teorie, t. 1, WarszawaSztejnberg A. (2006), Komunikacyjne środowisko nauczania i uczenia się, WarszawaSztejnberg A., Jasiński T. (2007), Proksemika w komunikacji społecznej, PłockSztompka P. (2005), Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza, WarszawaTatarkiewicz W. (1982), Dzieje sześciu pojęć, WarszawaTaylor P.G., Wilder S.O., Helms K.R. (2007), Walking with a ghost. Arts-based research, music videos, and the re-performing body, „International Journal of Education & the Arts”, t. 8, nr 7, www.ijea.org/v8n7/index.html [28.08.2015]Whitehead A.N. (1998), Nauka i świat współczesny, WarszawaWorth S. (1981), Studying Visual Communication, PhiladelphiaZdanowicz-Kucharczyk K. (2010), Fotografia oknem badacza na świat, (w:) H. Kędzierska (red.), Jakościowe inspiracje w badaniach edukacyjnych, Olsztyn89-101268910

Enthusiasm, engagement, fervor, hobby or maybe craze… In the search for the meanings of the category of ‘passion’

The aim of the article is firstly to illustrate various meanings of the category of ‘passion’ which function in the public educational discourse (as a key idea of initiative, educational undergoing). Secondly, it depicts an attempt to systematise different designatum of ‘passion’ concept, and in consequence to indicate philosophical concepts of passion and psychological concepts elaborated on the basis of systematically conducted empirical researches on human’s passion mechanisms (i.a the dualistic model of passion according to R.J. Vallerand; romantic concept of passion)

The role of teacher in the support the artistic activities of children - postulates and the reality

Artykuł jest prezentacją postulatów w zakresie roli i powinności nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej względem rozwijania i wspierania aktywności plastycznej dzieci. Pierwsza część artykułu zawiera odpowiedzi na szereg podstawowych pytań wynikających z organizacji zajęć plastycznych dzieci w młodszym wieku szkolnym. Dotyczą one: struktury twórczej aktywności plastycznej dzieci; tworzenia klimatu i motywacji do aktywności plastycznej dzieci; materialnych warunków działań plastycznych dzieci; sposobów eliminowania przeszkód tworzenia; zadań i sytuacji problemowych prowadzących do twórczości. W drugiej części artykułu rozważam problem rzeczywistości edukacyjnej w kontekście wspierania aktywności plastycznej dzieci przez nauczycieli. Na zakończenie prezentuję wnioski wynikające z badań nad stanem kompetencji plastyczno- pedagogicznych studentów edukacji wczesnoszkolnej.The presented text is a result of considerations carried out on the question of creating and reception of art by children in early education age. The article shows the teacher the needed and possible directions of work with a child as a receiver and create art. A large part of the paper is devoted to the practical teaching of art. The author analyses the ways and methods of supporting children’s artistic activeness. In the second part of the article the concept has been presented of competence necessary to support artistic activeness of children

The rank of an art teacher and art education in a Polish school – direction of changes

W artykule podjęłam próbę określenie rangi nauczyciela plastyki i edukacji plastycznej w polskiej szkole oraz wyznaczenia kierunków zmian w tym zakresie. Zwróciłam uwagę na zmieniającą się sytuację edukacji plastycznej w reformowanej polskiej szkole w ostatniej dekadzie (1999/2009) w aspekcie ramowych programów nauczania plastyki, wprowadzenia przedmiotu „sztuka” oraz określenia kwalifikacji zawodowych nauczycieli plastyki. Próbowałam odnaleźć przyczyny deprecjonowania przedmiotów artystycznych w polskiej szkole, a przede wszystkim niedoceniania wychowania plastycznego w wielostronnym rozwoju osobowości uczniów oraz roli jaką powinien odgrywać nauczyciel plastyki w procesach edukacyjnych. Dokonałam wstępnej diagnozy aktualnych postaw i oczekiwań absolwentów podlaskich szkół wobec plastyki jako przedmiotu kształcenia szkolnego oraz nauczycieli plastyki, na podstawie których sformułowałam wnioski dotyczące zmian w zakresie zwiększenia rangi nauczyciela plastyki i edukacji plastycznej w polskiej szkole